Nine Reign Dress: เสื้อฝรั่งในสมัยรัชกาลที่ 5

ในสมัยรัชกาลที่ 5 เป็นยุคที่กรุงรัตนโกสินทร์เจริญรุ่งเรืองถึงขีดสุด จึงมีชาวต่าวชาติจำนวนมากเข้ามาทำการค้าในประเทศ ชนชาติไทยจึงได้รับอิทธิพลต่างๆจากชาวต่างชาติ รวมถึงเรื่องเครื่องแต่งกาย โดยได้มีการเปลี่ยนแปลงตั้งแต่ต้นถึงท้ายรัชกาล และได้ส่งผลต่อไปถึงรัชกาลอื่นๆด้วย

สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ ทรงสไบปักไม่ทรงเสื้อตามแบบสตรีในสมัยต้นรัชกาลที่ 5

สวมเสื้อห่มสไบทับ

ยุคก่อนหน้าสตรีไทยห่มสไบตัวเปล่า ช่วงต้นรัชกาลเมื่องานราชาภิเษกปี2416โปรดเกล้าให้สวมเสื้อเลิกนุ่งจีบ เปลี่ยนมานุ่งโจง จะนุ่งจีบเมื่อแต่งเต็มยศใหญ่เท่านั้นช่วงนี่สตรีไทยหันมาไว้ผมยาวตามพระราชดำริของร.5 นำโดยเจ้าคุณพระประยูรวงศ์ ลักษณะของเสื้อนั้นเป็นเสื้ิอฝรั่งเข้ารูปเป็นแบบเรียบๆห่มสไบอัดกลีบแถบกว้าง

ในพระราชพิธีใหญ่ ในวันธรรมดา

สมเด็จพระพันวสาอัยยิกาเจ้า ในฉลองพระองค์แขนยาวห่มสไบปักเต็มยศ

สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์

เจ้าคุณพระประยูรวงศ์

แบบเสื้อฝรั่งเข้ารูปแขนพองเล็กน้อย

เสื้อประดับลูกไม้

เป็นเสื้อที่มีการระบายลูกไม้เริ่มใช้เมื่อใดไม่ทราบแน่ชัดน่าจะราวพศ.2425แต่คาดว่าเข้ามาพร้อมกับห้างฝรั่งซึ่งก่อนหน้าสตรีไทยใส่เสื้อเรียบๆเท่านั่น เมื่อเสื้อมีการประดับลูกไม้มากขึ้นสไบแพรจึงแคบลงกลายเป็นสายสะพายไปโดยปริยาย ส่วนผมนั้นตัดสั้นเป็นทรงเรียกทรงดอกกระทุ่มจะหวีแสกหรือเสยก็ได้

พระวิมาดาเธอ กรมพระสุทธาสินีนาฏ

เสื้อประดับลูกไม้ของฝรั่ง

เสื้อแขนพองแบบขาหมูแฮม

จัดว่าเป็นสัญลักษณ์ของยุคนั้นเลยก็ว่าได้ ภาษาอังกฤษเรียก lego' mutton sleeve แปลว่าขาแกะแต่คนไทยกินหมูมากกว่าแกะจึงเรียกเป็นขาหมูแฮม เป็นที่นิยมกันในปี 1895 (พศ.2438) เริ่มหายไปราว ปี 1906 (พศ.2449) เสื้อแขนหมูแฮมนั้นมีมากมายหลายแบบสุดแต่จะประดิษฐ์คิดค้น

ด้านขวาการแต่งกายในพระราชพิธีใหญ่

แขนหมูแฮมแบบต่างๆ

เสื้อแขนหมูแฮมของฝรั่ง

ขาแฮมที่มาของแบบเสื้อ

สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ

พระวิมาดาเธอ กรมพระสุทธาสินีนาฏ

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าสุทธาทิพยรัตน์ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์

เสื้อทรงS

ช่วงปี1900 (พศ.2457) แฟชั่นเสื้อมีคอสูงขึ้นและแขนเริ่มลีบลง ในตะวันตกเรียกว่า Alexandra bodice หรือ princess line เกิดจากช่างภาพวาดการ์ตูนล้อเลียน Queen Alexandra ให้มีเอวคอดอกใหญ่เป็นตัว S สมัยนี้นิยมเสื้อที่ผลิตผ้าสีขาวปักลวดลายฉลุลาย

ซ้ายแต่งตามสมัยนิยม
ขวาสำหรับตำหนักพระราชชายาเจ้าดารารัศมีจะยุ่งซิ่นเหนือหรือบางครั้งจะนุ่งซิ่นพม่าลุนตยาต่อตีนจก

สมเด็จพระพันวสาอัยยิกาเจ้า

พระราชชายาเจ้าดารารัศมี

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าสุทธาทิพยรัตน์ กรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์

แบบเสื้อฝรั่งจะเห็นว่าด้านข้างเป็นตัว S

เสื้อคอเว้า

ช่วงปี 1905 (พศ.2462) ปลายรัชกาลเริ่มนิยมเสื้อคอเว้าลึกและความยาวของแขนเสื้ออยู่ระดับศอกแต่มีการระบายลูกไม้ให้ฟูฟ่องส่วนสายสะพายแนบตัวนั้นเริ่มหย่อนลงเนื่องจากความฟูของระบายผ้านั่นเองเรียกว่าสายสะพายแพรและไม่นิยมอัดกลีบผ้า ทรงผมช่วงนี้นิยมตีผมป่องคล้ายมวยญี่ปุ่นและเริ่มมีการไว้ผมยาวบ้างแต่ไม่นิยมเท่าไรนัก